کد مطلب:83 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:293
احکام سر بریدن وشکار کردن حیوانات
مساله 2592) اگر حیوان حلال گوشت را به دستوری كه بعدا گفته می شود سرببرند - وحشی باشد یا اهلی - بعد از جان دادن , گوشت آن حلال وبدن آن پاك است .
ولی حیوانی كه نجاست خوار شده , اگر به دستوری كه در شرع معین نموده اند, آن را استبرا نكرده باشند, و حیوانی كه انسان با آن وطی (نـزدیـكـی ) كرده وگوسفندی كه شیر خوك بقدری خورده باشد كه استخوانش از آن سخت شده باشدبعد از سر بریدن , گوشت آن حلال نیست .
(مساله 2593) حیوان حلال گوشت وحشی مانند آهو و كبك و بز كوهی و حیوان حلال گوشتی كـه اهـلـی بـوده و بعدا وحشی شده , مثل گاو وشتر اهلی كه فرار كرده ووحشی شده است , و به سـهـولـت ذبحش میسر نیست , اگر به دستوری كه بعدا گفته می شود آنها را شكار كنند, پاك و حلال است .
ولی حیوان حلال گوشت اهلی مانندگوسفند و مرغ خانگی , و حیوان حلال گوشت وحـشی كه بواسطه تربیت كردن اهلی شده است و ذبحش به سهولت میسور است , با شكار كردن پاك و حلال نمی شود.
(مـسـالـه 2594) حیوان حلال گوشت وحشی در صورتی با شكار كردن پاك و حلال می شود, كه بـتـوانـد فرار كند یا پرواز نماید, بنابراین بچه آهو كه نمی تواند فرار كند,وبچه كبك كه نمی تواند پـرواز نـماید, باشكار كردن پاك و حلال نمی شود.
و اگر آهوو بچه اش را كه نمی تواند فرار كند, با یك تیر شكار نمایند, آهو حلال و بچه اش حرام است .
(مساله 2595) حیوان حلال گوشتی كه مانند ماهی خون جهنده ندارد, اگر بخودی خود بمیرد, یا به غیر دستور شرعی كه در صید ماهی گفته می شود, آن را بكشندپاك است , ولی گوشت آن را نمی شود خورد.
(مساله 2596) حیوان حرام گوشتی كه خون جهنده ندارد, مانند مار با سربریدن حلال نمی شود, ولی مرده آن پاك است , چه خودش بمیرد یا سرش را ببرند.
(مساله 2597) سگ و خوك بواسطه سربریدن و شكار كردن پاك نمی شوند وخوردن گوشت آنها هـم حرام است .
وحیوان حرام گوشتی را كه درنده وگوشت خوار است .
مانند گرگ وپلنگ اگر بـه دستوری كه گفته می شود سر ببرند, یا باتیر ومانند آن شكار كنند پاك است , ولی گوشت آن حلال نمی شود, و اگر با سگ شكاری آن را شكار كنند, پاك شدنش هم اشكال دارد.
(مـسـالـه 2598) فیل و خرس و بوزینه و موش و حیواناتی كه مانند مار و سوسمار درداخل زمین زندگی می كنند, اگر خون جهنده داشته باشند وبخودی خود بمیردنجس اند, بلكه اگر سر آنها را هـم بـبـرند, یا آنها را شكار نمایند, پاك شدن بدنشان اشكال دارد, و احتیاط لازم اجتناب از آنها است .
(مـسـالـه 2599) اگـر از شكم حیوان زنده , بچه مرده ای بیرون آید, یا آن را بیرون آورند, خوردن گوشت آن حرام است .
دستور سر بریدن حیوان (مساله 2600) دستور سر بریدن حیوان آن است كه حلقوم (مجرای نفس ) ومری (مجرای غذا) و دو شاهرگ را كه در دو طرف حلقوم است , كه به آنها اوداج اربعه (چهار رگ ) گفته می شود, از پایین برآمدگی زیر گلو بطور كامل ببرند, و اگر آنها رابشكافند كافی نیست .
(مساله 2601) اگر بعضی از چهار رگ را ببرند و صبر كنند تا حیوان بمیرد بعد بقیه را ببرند فایده نـدارد, بـلكه اگر به این مقدار هم صبر نكنند, ولی بطور معمول چهاررگ را طوری پشت سرهم نبرند كه یك كار شمرده شود, اشكال دارد اگر چه پیش ازجان دادن حیوان , بقیه رگها را ببرند.
(مساله 2602) اگر گرگ گلوی گوسفند را بطوری بكند كه از چهار رگی كه در گردن است و بـایـد بـریده شود, چیزی نماند, آن گوسفند حرام می شود, ولی اگر مقداری ازگردن را بكند وچهار رگ باقی باشد, یا جای دیگر بدن را بكند, در صورتی كه گوسفندزنده باشد, و به دستوری كه گفته شد سر آن را ببرند, حلال و پاك می باشد.
شرایط سر بریدن حیوان (مساله 2603) سر بریدن حیوان پنج شرط دارد: اول - كـسـی كه سر حیوان را می برد - چه مرد باشد چه زن , باید مسلمان باشد واظهار دشمنی با اهل بیت پیغمبر (ص ) نكند.
وبچه مسلمان هم اگر ممیز باشد یعنی : خوب وبد را بفهمد می تواند سر حیوان را ببرد.
دوم - سـر حـیـوان را بـا چیزی ببرند كه از آهن باشد ولی چنانچه آهن پیدا نشود و محتاج به ذبح حـیوان باشند با چیز تیزی كه چهار رگ را جدا كند - مانند شیشه و سنگ تیز -می شود سر حیوان را بـرید و احتیاط مستحب اینستكه در صورتی با این اشیا ذبح نمایندكه بیم این باشد كه اگر سر حیوان را نبرند بمیرد یا مضطر به سر بریدن آن باشند.
سوم - در موقع سر بریدن , صورت ودست وپا وشكم حیوان رو به قبله باشد وكسی كه می داند باید رو بـه قـبـلـه سرببرد, اگر عمدا حیوان را رو بقبله نكند, حیوان حرام می شود.
ولی اگر فراموش كند, یا مساله را نداند, یا قبله را اشتباه كند, یا نداندقبله كدام طرف است , یا نتواند حیوان را رو به قبله كند, اشكال ندارد و احتیاطمستحب آنستكه ذبح كننده نیز رو به قبله باشد.
چهارم - وقتی می خواهد سر حیوان را ببرد, یا كارد به گلویش بگذارد, به نیت سربریدن نام خدا را ببرد, و همین قدر كه بگوید (بسم اللّه ) یا (الحمد للّه ) یا (اللّه اكبر) كافی است .
و اگر بدون قصد سر بریدن نام خدا را ببرد, آن حیوان پاك نمی شود, و گوشت آنهم حرام است و همچنین است اگر از روی جهل به مساله نام خدا را نبرد, ولی اگر از روی فراموشی نام خدا را نبرد, اشكال ندارد.
پـنـجـم - در صـورتـیكه زنده بودن حیوان در حال ذبح معلوم نباشد باید حیوان بعد ازسر بریدن حركتی بكند, اگر چه مثلا چشم یا دم خود را حركت دهد, یا پای خود رابه زمین زند و یا آن كه به اندازه معمول خون از بدنش بیرون آید اگرچه احتیاط بنابراعتبار حركت است .
دستور كشتن شتر (مـسـالـه 2604) در تذكیه شتر علاوه بر پنج شرطی كه برای سر بریدن حیوانات گفته شد, باید كارد یا چیز دیگری را كه از آهن وبرنده باشد, در گودی بین گردن وسینه اش فرو كنند.
(مساله 2605) وقتی می خواهند كارد را به گردن شتر فرو ببرند, بهتر است كه شترایستاده باشد, ولـی اگـر در حالی كه زانوها را به زمین زده , یا به پهلو خوابیده و دست و پاو سینه اش رو به قبله است , كارد را در گودی گردنش فرو كنند اشكال ندارد.
(مـسـالـه 2606) اگـر بـجـای ایـن كـه كـارد در گودی گردن شتر فرو كنند سر آن را ببرند, یـاگـوسـفـنـد و گـاو و مـانند اینها را مثل شتر كارد در گودی گردنشان فرو كنند, گوشت آنـهـاحرام و بدن آنها نجس است , ولی اگر چهار رگ شتر را ببرند و تا زنده است كارد درگودی گردنش فرو كنند, گوشت آن حلال و بدن آن پاك است .
و نیز اگر كارد درگودی گردن گاو یـا گـوسفند و مانند اینها فرو كنند, و تا زنده است سر آن را به دستوری كه قبلا گفته شد ببرند, حلال و پاك می باشد.
(مـسـالـه 2607) اگـر حـیـوانی سركش شود, و نتوانند آن را به دستوری كه در شرع معین شده بـكشند, یا مثلا در چاه بیفتد واحتمال بدهند كه در آنجا بمیرد, و كشتن آن به دستور شرع ممكن نباشد, هرجای بدنش را كه زخم بزنند و در اثر آن زخم جان بدهد حلال می شود و رو به قبله بودن آن لازم نیست ولی باید شرایط دیگری را كه برای سر بریدن حیوان گفته شد, دارا باشد.
مستحبات سر بریدن حیوان (مساله 2608) چند چیز در سر بریدن حیوان مستحب است : اول - مـوقـع سـر بـریـدن گوسفند, دو دست ویك پای آن را ببندند وپای دیگرش را بازبگذارند ومـوقـع سـربریدن گاو چهار دست وپایش راببندند ودم آن را باز بگذارند, و موقع كشتن شتر دو دسـت آن را از پـایین تا زانو, یا زیر بغل به یكدیگر ببندند, و پاهایش را بازبگذارند.
و مستحب است مرغ را بعد از سر بریدن رها كنند تا پر و بال بزند.
دوم - كسی كه حیوان را می كشد رو به قبله باشد.
سوم - پیش از كشتن حیوان آب جلوی آن بگذارند.
چهارم -كاری كنند كه حیوان كمتر اذیت شود, مثلا كارد را خوب تیز كنند و باعجله سر حیوان را ببرند.
مكروهات سر بریدن حیوان (مساله 2609) چند چیز در سر بریدن حیوان مكروه است : اول - آن كه كارد را پشت حلقوم فرو كنند و به طرف جلو بیاورند كه حلقوم از پشت آن بریده شود.
دوم - آن كـه پیش از بیرون آمدن روح , سر حیوان را از بدنش جدا كنند, بلكه احتیاط واجب ترك ایـن كـار اسـت , اگـر چـه گـوشـت ذبیحه بواسطه آن حرام نمی شود,ولی اگر از روی غفلت یا بواسطه تیز بودن كارد بی اختیار سر حیوان جدا شود,مكروه نیست .
سـوم - آن كـه پیش از بیرون آمدن روح , پوست حیوان را بكنند, بلكه احتیاط واجب ترك آن است اگر چه گوشت ذبیحه بواسطه آن حرام نمی شود.
چـهـارم - آن كـه پیش از بیرون آمدن روح , مغز حرام را كه در تیره پشت است ببرندبلكه احتیاط ترك این كار است .
پنجم - آن كه در جایی حیوان را بكشند كه حیوان دیگر آن را ببیند.
شـشم - آن كه در شب یا پیش از ظهر روز جمعه سر حیوان را ببرند, ولی در صورت احتیاج عیبی ندارد.
هفتم - آن كه خود انسان چهار پایی را كه پرورش داده است بكشد.
احكام شكار كردن با اسلحه
(مساله 2610) اگر حیوان حلال گوشت وحشی و یا اهلی را كه وحشی شده بااسلحه شكار كنند, با پنج شرط حلال و بدنش پاك است : اول - آن كه اسلحه شكار مثل كارد و شمشیر برنده باشد, یا مثل نیزه وتیر, تیز باشدكه بواسطه تیز بودن , بدن حیوان را پاره كند, و اگر بوسیله دام یا چوب و سنگ ومانند اینها حیوان را شكار كنند پاك نمی شود, و خوردن آن هم حرام است .
و اگرحیوانی را با تفنگ شكار كنند, چنانچه گلوله آن تـیـز بـاشد كه در بدن حیوان فرو رودو آن را پاره كند پاك و حلال است , و اگر گلوله تیز نباشد بلكه با فشار در بدن حیوان فرو رود و حیوان را بكشد, یا بواسطه حرارتش بدن حیوان را بسوزاند و در اثرسوزاندن , حیوان بمیرد, پاك و حلال بودنش اشكال دارد.
دوم - كـسـی كـه شكار می كند, باید مسلمان باشد یا بچه مسلمان باشد كه خوب وبدرا بفهمد.
و اگـر كافر یا كسی كه اظهار دشمنی با اهل بیت پیغمبر (ص ) را می كندحیوانی را شكار نماید, آن شكار حلال نیست .
سوم - اسلحه را برای شكار كردن حیوان بكار برد, و اگر مثلا جایی را نشان كند واتفاقا حیوانی را بكشد, آن حیوان پاك نیست وخوردن آن هم حرام است .
چـهـارم - در وقـت بـكار بردن اسلحه نام خدا را ببرد, و چنانچه عمدا نام خدا را نبردشكار حلال نمی شود ولی اگر فراموش كند اشكال ندارد.
پنجم - وقتی به حیوان برسد كه مرده باشد, یا اگر زنده است به اندازه سر بریدن آن وقت نباشد و چنانچه به اندازه سربریدن وقت باشد و سر حیوان را نبرد تا بمیردحرام است .
(مـسـالـه 2611) اگـر دو نفر حیوانی را شكار كنند, و یكی از آنان مسلمان و دیگری كافر باشد آن حـیوان حلال نیست .
و اگر هر دو مسلمان باشند و یكی از آندو نام خدارا ببرد, و دیگری عمدا نام خدا را نبرد, آن حیوان حلال نیست , بنابر احتیاطلازم .
(مـسـالـه 2612) اگر بعد از آن كه حیوانی را تیر زدند مثلا در آب بیفتد, و انسان بداندكه حیوان بـواسطه تیر و افتادن در آب جان داده , حلال نیست , بلكه اگر شك كند كه فقط برای تیر بوده یا نـه , حـلال نمی باشد.
و اگر حیوانی را شكار كنند و از نظر ناپدیدشود و بعد از آن مرده آن حیوان پـیـدا شود اگر بدانند كه موت آن فقط مستند به سلاح شكار بوده حلال , ولی اگر احتمال دهند كه سلاح شكار به ضمیمه چیز دیگرسبب مرگ حیوان شده , محكوم به نجاست و حرمت است .
(مـسـالـه 2613) اگر با سگ غصبی یا اسلحه غصبی حیوانی را شكار كند, شكارحلال است و مال خود او می شود ولی گذشته از این كه گناه كرده , باید اجرت اسلحه یا سگ را به صاحبش بدهد.
(مـساله 2614) اگر با شمشیر یا چیز دیگری كه شكار كردن با آن صحیح است باشرطهایی كه در مـسـاله 2610 گفته شد, حیوانی را دو قسمت كنند, وسر و گردن دریك قسمت بماند, و انسان وقتی برسد كه حیوان جان داده باشد, هر دو قسمت حلال است .
و همچنین است اگر حیوان زنده باشد, ولی به اندازه سر بریدن وقت نباشد, اما اگر به اندازه سر بریدن وقت باشد, و ممكن باشد كه مـقـداری زنده بماند,قسمتی كه سر وگردن ندارد حرام وقسمتی كه سرو گردن دارد, اگر سر آن را به دستوری كه در شرع معین شده ببرند حلال , وگرنه آن هم حرام می باشد.
(مـسـاله 2615) اگر با چوب یا سنگ یا چیز دیگری كه شكار كردن با آن صحیح نیست , حیوانی را دو قـسمت كنند, قسمتی كه سر و گردن ندارد حرام است , وقسمتی كه سر و گردن دارد, اگر زنده باشد و ممكن باشد كه مقداری زنده بماند وسر آن را بدستوری كه در شرع معین شده ببرند, حلال , وگرنه آن قسمت هم حرام می باشد.
(مساله 2616) اگر حیوانی را شكار كنند, یا سر ببرند وبچه زنده ای از شكم آن بیرون آید, چنانچه آن بچه را به دستوری كه در شرع معین شده سر ببرند حلال ,وگرنه حرام می باشد.
(مـسـالـه 2617) اگـر حـیوانی را شكار كنند یا سر ببرند, و بچه مرده ای از شكمش بیرون آورند, چنانچه خلقت آن كامل باشد ومو یا پشم در بدنش روییده باشد پاك وحلال است .
شكار كردن با سگ شكاری (مـسـالـه 2618) اگـر سگ شكاری , حیوان وحشی و یا اهلی وحشی شده حلال گوشتی را شكار كند, پاك وحلال بودن آن حیوان شش شرط دارد: اول - سـگ بـه طوری تربیت شده باشد كه هر وقت آن را برای گرفتن شكار بفرستندبرود, و هر وقـت از رفـتـن جـلوگیری كنند بایستد.
و نیز باید عادتش این باشد كه تاصاحبش نرسد از شكار نخورد, ولی اگر اتفاقا از شكار بخورد اشكال ندارد.
دوم - صـاحبش آن را بفرستد و اگر پیش خود دنبال شكار رود وحیوانی را شكاركند, خوردن آن حـیوان حرام است .
بلكه اگر پیش خود دنبال شكار رود, و بعداصاحبش بانگ بزند كه زودتر آن را به شكار برساند, اگر چه بواسطه صدای صاحبش شتاب كند, بنابر احتیاط واجب باید از خوردن آن شكار خودداری نمایند.
سوم - كسی كه سگ را می فرستد باید مسلمان باشد, یا بچه مسلمان باشد كه خوب و بد را بفهمد.
و اگـر كـافر یا كسی كه اظهار دشمنی با اهل بیت پیغمبر (ص )می كند سگ را بفرستد, شكار آن سگ حرام است .
چهارم - وقت فرستادن سگ نام خدا را ببرد, و اگر عمدا نام خدا را نبرد, آن شكارحرام است , ولی اگر فراموش كند اشكال ندارد.
پنجم - شكار بواسطه زخمی كه از دندان سگ پیدا كرده بمیرد, پس اگر سگ شكاررا خفه كند, یا شكار از دویدن یا ترس بمیرد, حلال نیست .
ششم - كسی كه سگ را فرستاده , وقتی برسد كه حیوان مرده باشد, یا اگر زنده است به اندازه سر بریدن آن وقت نباشد, و چنانچه وقتی برسد كه به اندازه سربریدن وقت باشد, و سر حیوان را نبرد تا بمیرد حلال نیست .
(مـسـالـه 2619) كسی كه سگ را فرستاده , اگر وقتی برسد كه بتواند سر حیوان راببرد, چنانچه مـثـلا بواسطه بیرون آوردن كارد ومانند آن وقت بگذرد, و آن حیوان بمیرد حلال است , ولی اگر چـیـزی هـمـراه او نباشد كه با آن سر حیوان را ببرد وحیوان بمیرد, احتیاط واجب آن است كه از خوردن آن خودداری كنند.
(مـسـالـه 2620) اگر چند سگ را بفرستند و با هم حیوانی را شكار كنند, چنانچه همه آنها دارای شرایطی كه در مساله 2618 گفته شد, بوده اند, شكار حلال است , واگر یكی از آنها دارای شرای ط نبوده , شكار حرام است .
(مـسـاله 2621) اگر سگ را برای شكار حیوانی بفرستد, و آن سگ حیوان دیگری راشكار كند, آن شـكـار حلال و پاك است .
و نیز اگر آن حیوان را با حیوان دیگری شكاركند, هر دوی آنها حلال و پاك می باشند.
(مساله 2622) اگر چند نفر با هم سگ را بفرستند, و یكی از آنان كافر باشد, آن شكار حرام است , و اگر همه مسلمان باشند, و یكی از آنان عمدا نام خدا را نبرد,بنابر احتیاط لازم آن شكار حرام است .
(مـسـالـه 2623) اگـر باز یا حیوان دیگری غیر سگ شكاری حیوانی را شكار كند, آن شكار حلال نیست , ولی اگر وقتی برسند كه حیوان زنده باشد, و به دستوری كه درشرع معین شده سر آن را ببرند, حلال است .
صید ماهی (مـساله 2624) اگر ماهی فلس دار را زنده از آب بگیرند, و بیرون آب جان دهد پاك و خوردن آن حلال است .
و چنانچه در آب بمیرد پاك است ولی خوردن آن حرام می باشد.
ولی اگر دامی در آب بـرای صـیـد مـاهی نصب كنند, و ماهی بعد از به دام افتادن , در آب بمیرد حلیت آن بعید نیست , اگـرچـه احـوط ترك خوردن آن است .
وماهی بی فلس را اگر چه زنده از آب بگیرند وبیرون آب جان دهد, حرام است .
(مساله 2625) اگر ماهی از آب بیرون بیفتد, یا موج آن را بیرون بیندازد, یا آب فرورود و ماهی در خـشكی بماند, چنانچه پیش از آن كه بمیرد, با دست یا بوسیله دیگركسی آن را بگیرد, بعد از جان دادن حلال است .
(مـسـاله 2626) كسی كه ماهی را صید می كند, لازم نیست مسلمان باشد و در موقع گرفتن , نام خدا را ببرد.
(مـسـالـه 2627) مـاهی مرده ای كه معلوم نیست آن را زنده از آب گرفته اند یا مرده ,چنانچه در دست مسلمان باشد و با آن معامله ماهی حلال بنماید, حلال است و اگردر دست كافر باشد, اگر چـه بـگـویـد آن را زنـده گـرفته ام حرام می باشد, مگر آن كه یقین حاصل شود یا دو شاهد عادل شهادت دهند كه راست می گوید.
(مـسـالـه 2628) بنابر احتیاط باید از خوردن ماهی زنده خودداری كرد, هر چندحلیت آن بعد از گرفتن بعید نیست .
(مـسـاله 2629) اگر ماهی زنده را بریان كنند, یا در بیرون آب پیش از جان دادن بكشند,احتیاط آن است كه از خوردن آن خودداری نمایند, اگرچه حلیت آن بعید نیست .
(مساله 2630) اگر ماهی را بیرون آب دو قسمت كنند, و یك قسمت آن در حالی كه زنده است در آب بیفتد, بنابر احتیاط واجب قسمتی را كه بیرون آب مانده نبایدخورد.
صید ملخ (مـسـالـه 2631) اگـر ملخ را با دست یا بوسیله دیگری زنده بگیرند, بعد از جان دادن خوردن آن حـلال اسـت , و لازم نیست كسی كه آن را می گیرد مسلمان باشد, و درموقع گرفتن , نام خدا را بـبـرد.
ولی اگر ملخ مرده ای در دست كافر باشد, و معلوم نباشد كه آن را زنده گرفته یا نه , اگر چـه بـگـویـد زنده گرفته ام حلال نیست , مگر آن كه یقین حاصل شود, یا دو شاهد عادل شهادت دهند كه راست می گوید.
(مساله 2632) خوردن ملخی كه بال درنیاورده , ونمی تواند پروازكند حرام است .
ولی حیوانی كه نجاست خوار شده , اگر به دستوری كه در شرع معین نموده اند, آن را استبرا نكرده باشند, و حیوانی كه انسان با آن وطی (نـزدیـكـی ) كرده وگوسفندی كه شیر خوك بقدری خورده باشد كه استخوانش از آن سخت شده باشدبعد از سر بریدن , گوشت آن حلال نیست .
(مساله 2593) حیوان حلال گوشت وحشی مانند آهو و كبك و بز كوهی و حیوان حلال گوشتی كـه اهـلـی بـوده و بعدا وحشی شده , مثل گاو وشتر اهلی كه فرار كرده ووحشی شده است , و به سـهـولـت ذبحش میسر نیست , اگر به دستوری كه بعدا گفته می شود آنها را شكار كنند, پاك و حلال است .
ولی حیوان حلال گوشت اهلی مانندگوسفند و مرغ خانگی , و حیوان حلال گوشت وحـشی كه بواسطه تربیت كردن اهلی شده است و ذبحش به سهولت میسور است , با شكار كردن پاك و حلال نمی شود.
(مـسـالـه 2594) حیوان حلال گوشت وحشی در صورتی با شكار كردن پاك و حلال می شود, كه بـتـوانـد فرار كند یا پرواز نماید, بنابراین بچه آهو كه نمی تواند فرار كند,وبچه كبك كه نمی تواند پـرواز نـماید, باشكار كردن پاك و حلال نمی شود.
و اگر آهوو بچه اش را كه نمی تواند فرار كند, با یك تیر شكار نمایند, آهو حلال و بچه اش حرام است .
(مساله 2595) حیوان حلال گوشتی كه مانند ماهی خون جهنده ندارد, اگر بخودی خود بمیرد, یا به غیر دستور شرعی كه در صید ماهی گفته می شود, آن را بكشندپاك است , ولی گوشت آن را نمی شود خورد.
(مساله 2596) حیوان حرام گوشتی كه خون جهنده ندارد, مانند مار با سربریدن حلال نمی شود, ولی مرده آن پاك است , چه خودش بمیرد یا سرش را ببرند.
(مساله 2597) سگ و خوك بواسطه سربریدن و شكار كردن پاك نمی شوند وخوردن گوشت آنها هـم حرام است .
وحیوان حرام گوشتی را كه درنده وگوشت خوار است .
مانند گرگ وپلنگ اگر بـه دستوری كه گفته می شود سر ببرند, یا باتیر ومانند آن شكار كنند پاك است , ولی گوشت آن حلال نمی شود, و اگر با سگ شكاری آن را شكار كنند, پاك شدنش هم اشكال دارد.
(مـسـالـه 2598) فیل و خرس و بوزینه و موش و حیواناتی كه مانند مار و سوسمار درداخل زمین زندگی می كنند, اگر خون جهنده داشته باشند وبخودی خود بمیردنجس اند, بلكه اگر سر آنها را هـم بـبـرند, یا آنها را شكار نمایند, پاك شدن بدنشان اشكال دارد, و احتیاط لازم اجتناب از آنها است .
(مـسـالـه 2599) اگـر از شكم حیوان زنده , بچه مرده ای بیرون آید, یا آن را بیرون آورند, خوردن گوشت آن حرام است .
دستور سر بریدن حیوان (مساله 2600) دستور سر بریدن حیوان آن است كه حلقوم (مجرای نفس ) ومری (مجرای غذا) و دو شاهرگ را كه در دو طرف حلقوم است , كه به آنها اوداج اربعه (چهار رگ ) گفته می شود, از پایین برآمدگی زیر گلو بطور كامل ببرند, و اگر آنها رابشكافند كافی نیست .
(مساله 2601) اگر بعضی از چهار رگ را ببرند و صبر كنند تا حیوان بمیرد بعد بقیه را ببرند فایده نـدارد, بـلكه اگر به این مقدار هم صبر نكنند, ولی بطور معمول چهاررگ را طوری پشت سرهم نبرند كه یك كار شمرده شود, اشكال دارد اگر چه پیش ازجان دادن حیوان , بقیه رگها را ببرند.
(مساله 2602) اگر گرگ گلوی گوسفند را بطوری بكند كه از چهار رگی كه در گردن است و بـایـد بـریده شود, چیزی نماند, آن گوسفند حرام می شود, ولی اگر مقداری ازگردن را بكند وچهار رگ باقی باشد, یا جای دیگر بدن را بكند, در صورتی كه گوسفندزنده باشد, و به دستوری كه گفته شد سر آن را ببرند, حلال و پاك می باشد.
شرایط سر بریدن حیوان (مساله 2603) سر بریدن حیوان پنج شرط دارد: اول - كـسـی كه سر حیوان را می برد - چه مرد باشد چه زن , باید مسلمان باشد واظهار دشمنی با اهل بیت پیغمبر (ص ) نكند.
وبچه مسلمان هم اگر ممیز باشد یعنی : خوب وبد را بفهمد می تواند سر حیوان را ببرد.
دوم - سـر حـیـوان را بـا چیزی ببرند كه از آهن باشد ولی چنانچه آهن پیدا نشود و محتاج به ذبح حـیوان باشند با چیز تیزی كه چهار رگ را جدا كند - مانند شیشه و سنگ تیز -می شود سر حیوان را بـرید و احتیاط مستحب اینستكه در صورتی با این اشیا ذبح نمایندكه بیم این باشد كه اگر سر حیوان را نبرند بمیرد یا مضطر به سر بریدن آن باشند.
سوم - در موقع سر بریدن , صورت ودست وپا وشكم حیوان رو به قبله باشد وكسی كه می داند باید رو بـه قـبـلـه سرببرد, اگر عمدا حیوان را رو بقبله نكند, حیوان حرام می شود.
ولی اگر فراموش كند, یا مساله را نداند, یا قبله را اشتباه كند, یا نداندقبله كدام طرف است , یا نتواند حیوان را رو به قبله كند, اشكال ندارد و احتیاطمستحب آنستكه ذبح كننده نیز رو به قبله باشد.
چهارم - وقتی می خواهد سر حیوان را ببرد, یا كارد به گلویش بگذارد, به نیت سربریدن نام خدا را ببرد, و همین قدر كه بگوید (بسم اللّه ) یا (الحمد للّه ) یا (اللّه اكبر) كافی است .
و اگر بدون قصد سر بریدن نام خدا را ببرد, آن حیوان پاك نمی شود, و گوشت آنهم حرام است و همچنین است اگر از روی جهل به مساله نام خدا را نبرد, ولی اگر از روی فراموشی نام خدا را نبرد, اشكال ندارد.
پـنـجـم - در صـورتـیكه زنده بودن حیوان در حال ذبح معلوم نباشد باید حیوان بعد ازسر بریدن حركتی بكند, اگر چه مثلا چشم یا دم خود را حركت دهد, یا پای خود رابه زمین زند و یا آن كه به اندازه معمول خون از بدنش بیرون آید اگرچه احتیاط بنابراعتبار حركت است .
دستور كشتن شتر (مـسـالـه 2604) در تذكیه شتر علاوه بر پنج شرطی كه برای سر بریدن حیوانات گفته شد, باید كارد یا چیز دیگری را كه از آهن وبرنده باشد, در گودی بین گردن وسینه اش فرو كنند.
(مساله 2605) وقتی می خواهند كارد را به گردن شتر فرو ببرند, بهتر است كه شترایستاده باشد, ولـی اگـر در حالی كه زانوها را به زمین زده , یا به پهلو خوابیده و دست و پاو سینه اش رو به قبله است , كارد را در گودی گردنش فرو كنند اشكال ندارد.
(مـسـالـه 2606) اگـر بـجـای ایـن كـه كـارد در گودی گردن شتر فرو كنند سر آن را ببرند, یـاگـوسـفـنـد و گـاو و مـانند اینها را مثل شتر كارد در گودی گردنشان فرو كنند, گوشت آنـهـاحرام و بدن آنها نجس است , ولی اگر چهار رگ شتر را ببرند و تا زنده است كارد درگودی گردنش فرو كنند, گوشت آن حلال و بدن آن پاك است .
و نیز اگر كارد درگودی گردن گاو یـا گـوسفند و مانند اینها فرو كنند, و تا زنده است سر آن را به دستوری كه قبلا گفته شد ببرند, حلال و پاك می باشد.
(مـسـالـه 2607) اگـر حـیـوانی سركش شود, و نتوانند آن را به دستوری كه در شرع معین شده بـكشند, یا مثلا در چاه بیفتد واحتمال بدهند كه در آنجا بمیرد, و كشتن آن به دستور شرع ممكن نباشد, هرجای بدنش را كه زخم بزنند و در اثر آن زخم جان بدهد حلال می شود و رو به قبله بودن آن لازم نیست ولی باید شرایط دیگری را كه برای سر بریدن حیوان گفته شد, دارا باشد.
مستحبات سر بریدن حیوان (مساله 2608) چند چیز در سر بریدن حیوان مستحب است : اول - مـوقـع سـر بـریـدن گوسفند, دو دست ویك پای آن را ببندند وپای دیگرش را بازبگذارند ومـوقـع سـربریدن گاو چهار دست وپایش راببندند ودم آن را باز بگذارند, و موقع كشتن شتر دو دسـت آن را از پـایین تا زانو, یا زیر بغل به یكدیگر ببندند, و پاهایش را بازبگذارند.
و مستحب است مرغ را بعد از سر بریدن رها كنند تا پر و بال بزند.
دوم - كسی كه حیوان را می كشد رو به قبله باشد.
سوم - پیش از كشتن حیوان آب جلوی آن بگذارند.
چهارم -كاری كنند كه حیوان كمتر اذیت شود, مثلا كارد را خوب تیز كنند و باعجله سر حیوان را ببرند.
مكروهات سر بریدن حیوان (مساله 2609) چند چیز در سر بریدن حیوان مكروه است : اول - آن كه كارد را پشت حلقوم فرو كنند و به طرف جلو بیاورند كه حلقوم از پشت آن بریده شود.
دوم - آن كـه پیش از بیرون آمدن روح , سر حیوان را از بدنش جدا كنند, بلكه احتیاط واجب ترك ایـن كـار اسـت , اگـر چـه گـوشـت ذبیحه بواسطه آن حرام نمی شود,ولی اگر از روی غفلت یا بواسطه تیز بودن كارد بی اختیار سر حیوان جدا شود,مكروه نیست .
سـوم - آن كـه پیش از بیرون آمدن روح , پوست حیوان را بكنند, بلكه احتیاط واجب ترك آن است اگر چه گوشت ذبیحه بواسطه آن حرام نمی شود.
چـهـارم - آن كـه پیش از بیرون آمدن روح , مغز حرام را كه در تیره پشت است ببرندبلكه احتیاط ترك این كار است .
پنجم - آن كه در جایی حیوان را بكشند كه حیوان دیگر آن را ببیند.
شـشم - آن كه در شب یا پیش از ظهر روز جمعه سر حیوان را ببرند, ولی در صورت احتیاج عیبی ندارد.
هفتم - آن كه خود انسان چهار پایی را كه پرورش داده است بكشد.
احكام شكار كردن با اسلحه
(مساله 2610) اگر حیوان حلال گوشت وحشی و یا اهلی را كه وحشی شده بااسلحه شكار كنند, با پنج شرط حلال و بدنش پاك است : اول - آن كه اسلحه شكار مثل كارد و شمشیر برنده باشد, یا مثل نیزه وتیر, تیز باشدكه بواسطه تیز بودن , بدن حیوان را پاره كند, و اگر بوسیله دام یا چوب و سنگ ومانند اینها حیوان را شكار كنند پاك نمی شود, و خوردن آن هم حرام است .
و اگرحیوانی را با تفنگ شكار كنند, چنانچه گلوله آن تـیـز بـاشد كه در بدن حیوان فرو رودو آن را پاره كند پاك و حلال است , و اگر گلوله تیز نباشد بلكه با فشار در بدن حیوان فرو رود و حیوان را بكشد, یا بواسطه حرارتش بدن حیوان را بسوزاند و در اثرسوزاندن , حیوان بمیرد, پاك و حلال بودنش اشكال دارد.
دوم - كـسـی كـه شكار می كند, باید مسلمان باشد یا بچه مسلمان باشد كه خوب وبدرا بفهمد.
و اگـر كافر یا كسی كه اظهار دشمنی با اهل بیت پیغمبر (ص ) را می كندحیوانی را شكار نماید, آن شكار حلال نیست .
سوم - اسلحه را برای شكار كردن حیوان بكار برد, و اگر مثلا جایی را نشان كند واتفاقا حیوانی را بكشد, آن حیوان پاك نیست وخوردن آن هم حرام است .
چـهـارم - در وقـت بـكار بردن اسلحه نام خدا را ببرد, و چنانچه عمدا نام خدا را نبردشكار حلال نمی شود ولی اگر فراموش كند اشكال ندارد.
پنجم - وقتی به حیوان برسد كه مرده باشد, یا اگر زنده است به اندازه سر بریدن آن وقت نباشد و چنانچه به اندازه سربریدن وقت باشد و سر حیوان را نبرد تا بمیردحرام است .
(مـسـالـه 2611) اگـر دو نفر حیوانی را شكار كنند, و یكی از آنان مسلمان و دیگری كافر باشد آن حـیوان حلال نیست .
و اگر هر دو مسلمان باشند و یكی از آندو نام خدارا ببرد, و دیگری عمدا نام خدا را نبرد, آن حیوان حلال نیست , بنابر احتیاطلازم .
(مـسـالـه 2612) اگر بعد از آن كه حیوانی را تیر زدند مثلا در آب بیفتد, و انسان بداندكه حیوان بـواسطه تیر و افتادن در آب جان داده , حلال نیست , بلكه اگر شك كند كه فقط برای تیر بوده یا نـه , حـلال نمی باشد.
و اگر حیوانی را شكار كنند و از نظر ناپدیدشود و بعد از آن مرده آن حیوان پـیـدا شود اگر بدانند كه موت آن فقط مستند به سلاح شكار بوده حلال , ولی اگر احتمال دهند كه سلاح شكار به ضمیمه چیز دیگرسبب مرگ حیوان شده , محكوم به نجاست و حرمت است .
(مـسـالـه 2613) اگر با سگ غصبی یا اسلحه غصبی حیوانی را شكار كند, شكارحلال است و مال خود او می شود ولی گذشته از این كه گناه كرده , باید اجرت اسلحه یا سگ را به صاحبش بدهد.
(مـساله 2614) اگر با شمشیر یا چیز دیگری كه شكار كردن با آن صحیح است باشرطهایی كه در مـسـاله 2610 گفته شد, حیوانی را دو قسمت كنند, وسر و گردن دریك قسمت بماند, و انسان وقتی برسد كه حیوان جان داده باشد, هر دو قسمت حلال است .
و همچنین است اگر حیوان زنده باشد, ولی به اندازه سر بریدن وقت نباشد, اما اگر به اندازه سر بریدن وقت باشد, و ممكن باشد كه مـقـداری زنده بماند,قسمتی كه سر وگردن ندارد حرام وقسمتی كه سرو گردن دارد, اگر سر آن را به دستوری كه در شرع معین شده ببرند حلال , وگرنه آن هم حرام می باشد.
(مـسـاله 2615) اگر با چوب یا سنگ یا چیز دیگری كه شكار كردن با آن صحیح نیست , حیوانی را دو قـسمت كنند, قسمتی كه سر و گردن ندارد حرام است , وقسمتی كه سر و گردن دارد, اگر زنده باشد و ممكن باشد كه مقداری زنده بماند وسر آن را بدستوری كه در شرع معین شده ببرند, حلال , وگرنه آن قسمت هم حرام می باشد.
(مساله 2616) اگر حیوانی را شكار كنند, یا سر ببرند وبچه زنده ای از شكم آن بیرون آید, چنانچه آن بچه را به دستوری كه در شرع معین شده سر ببرند حلال ,وگرنه حرام می باشد.
(مـسـالـه 2617) اگـر حـیوانی را شكار كنند یا سر ببرند, و بچه مرده ای از شكمش بیرون آورند, چنانچه خلقت آن كامل باشد ومو یا پشم در بدنش روییده باشد پاك وحلال است .
شكار كردن با سگ شكاری (مـسـالـه 2618) اگـر سگ شكاری , حیوان وحشی و یا اهلی وحشی شده حلال گوشتی را شكار كند, پاك وحلال بودن آن حیوان شش شرط دارد: اول - سـگ بـه طوری تربیت شده باشد كه هر وقت آن را برای گرفتن شكار بفرستندبرود, و هر وقـت از رفـتـن جـلوگیری كنند بایستد.
و نیز باید عادتش این باشد كه تاصاحبش نرسد از شكار نخورد, ولی اگر اتفاقا از شكار بخورد اشكال ندارد.
دوم - صـاحبش آن را بفرستد و اگر پیش خود دنبال شكار رود وحیوانی را شكاركند, خوردن آن حـیوان حرام است .
بلكه اگر پیش خود دنبال شكار رود, و بعداصاحبش بانگ بزند كه زودتر آن را به شكار برساند, اگر چه بواسطه صدای صاحبش شتاب كند, بنابر احتیاط واجب باید از خوردن آن شكار خودداری نمایند.
سوم - كسی كه سگ را می فرستد باید مسلمان باشد, یا بچه مسلمان باشد كه خوب و بد را بفهمد.
و اگـر كـافر یا كسی كه اظهار دشمنی با اهل بیت پیغمبر (ص )می كند سگ را بفرستد, شكار آن سگ حرام است .
چهارم - وقت فرستادن سگ نام خدا را ببرد, و اگر عمدا نام خدا را نبرد, آن شكارحرام است , ولی اگر فراموش كند اشكال ندارد.
پنجم - شكار بواسطه زخمی كه از دندان سگ پیدا كرده بمیرد, پس اگر سگ شكاررا خفه كند, یا شكار از دویدن یا ترس بمیرد, حلال نیست .
ششم - كسی كه سگ را فرستاده , وقتی برسد كه حیوان مرده باشد, یا اگر زنده است به اندازه سر بریدن آن وقت نباشد, و چنانچه وقتی برسد كه به اندازه سربریدن وقت باشد, و سر حیوان را نبرد تا بمیرد حلال نیست .
(مـسـالـه 2619) كسی كه سگ را فرستاده , اگر وقتی برسد كه بتواند سر حیوان راببرد, چنانچه مـثـلا بواسطه بیرون آوردن كارد ومانند آن وقت بگذرد, و آن حیوان بمیرد حلال است , ولی اگر چـیـزی هـمـراه او نباشد كه با آن سر حیوان را ببرد وحیوان بمیرد, احتیاط واجب آن است كه از خوردن آن خودداری كنند.
(مـسـالـه 2620) اگر چند سگ را بفرستند و با هم حیوانی را شكار كنند, چنانچه همه آنها دارای شرایطی كه در مساله 2618 گفته شد, بوده اند, شكار حلال است , واگر یكی از آنها دارای شرای ط نبوده , شكار حرام است .
(مـسـاله 2621) اگر سگ را برای شكار حیوانی بفرستد, و آن سگ حیوان دیگری راشكار كند, آن شـكـار حلال و پاك است .
و نیز اگر آن حیوان را با حیوان دیگری شكاركند, هر دوی آنها حلال و پاك می باشند.
(مساله 2622) اگر چند نفر با هم سگ را بفرستند, و یكی از آنان كافر باشد, آن شكار حرام است , و اگر همه مسلمان باشند, و یكی از آنان عمدا نام خدا را نبرد,بنابر احتیاط لازم آن شكار حرام است .
(مـسـالـه 2623) اگـر باز یا حیوان دیگری غیر سگ شكاری حیوانی را شكار كند, آن شكار حلال نیست , ولی اگر وقتی برسند كه حیوان زنده باشد, و به دستوری كه درشرع معین شده سر آن را ببرند, حلال است .
صید ماهی (مـساله 2624) اگر ماهی فلس دار را زنده از آب بگیرند, و بیرون آب جان دهد پاك و خوردن آن حلال است .
و چنانچه در آب بمیرد پاك است ولی خوردن آن حرام می باشد.
ولی اگر دامی در آب بـرای صـیـد مـاهی نصب كنند, و ماهی بعد از به دام افتادن , در آب بمیرد حلیت آن بعید نیست , اگـرچـه احـوط ترك خوردن آن است .
وماهی بی فلس را اگر چه زنده از آب بگیرند وبیرون آب جان دهد, حرام است .
(مساله 2625) اگر ماهی از آب بیرون بیفتد, یا موج آن را بیرون بیندازد, یا آب فرورود و ماهی در خـشكی بماند, چنانچه پیش از آن كه بمیرد, با دست یا بوسیله دیگركسی آن را بگیرد, بعد از جان دادن حلال است .
(مـسـاله 2626) كسی كه ماهی را صید می كند, لازم نیست مسلمان باشد و در موقع گرفتن , نام خدا را ببرد.
(مـسـالـه 2627) مـاهی مرده ای كه معلوم نیست آن را زنده از آب گرفته اند یا مرده ,چنانچه در دست مسلمان باشد و با آن معامله ماهی حلال بنماید, حلال است و اگردر دست كافر باشد, اگر چـه بـگـویـد آن را زنـده گـرفته ام حرام می باشد, مگر آن كه یقین حاصل شود یا دو شاهد عادل شهادت دهند كه راست می گوید.
(مـسـالـه 2628) بنابر احتیاط باید از خوردن ماهی زنده خودداری كرد, هر چندحلیت آن بعد از گرفتن بعید نیست .
(مـسـاله 2629) اگر ماهی زنده را بریان كنند, یا در بیرون آب پیش از جان دادن بكشند,احتیاط آن است كه از خوردن آن خودداری نمایند, اگرچه حلیت آن بعید نیست .
(مساله 2630) اگر ماهی را بیرون آب دو قسمت كنند, و یك قسمت آن در حالی كه زنده است در آب بیفتد, بنابر احتیاط واجب قسمتی را كه بیرون آب مانده نبایدخورد.
صید ملخ (مـسـالـه 2631) اگـر ملخ را با دست یا بوسیله دیگری زنده بگیرند, بعد از جان دادن خوردن آن حـلال اسـت , و لازم نیست كسی كه آن را می گیرد مسلمان باشد, و درموقع گرفتن , نام خدا را بـبـرد.
ولی اگر ملخ مرده ای در دست كافر باشد, و معلوم نباشد كه آن را زنده گرفته یا نه , اگر چـه بـگـویـد زنده گرفته ام حلال نیست , مگر آن كه یقین حاصل شود, یا دو شاهد عادل شهادت دهند كه راست می گوید.
(مساله 2632) خوردن ملخی كه بال درنیاورده , ونمی تواند پروازكند حرام است .